Prace remontowe

Całość zadania: 1 012 012,29 zł

• 1 000 000 zł Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie

Całość zadania: 765 478,17 zł

• 700 000 zł Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie
• 50 000 zł Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego we Wrocławiu

W tym roku całość zadania kosztowała 1 614 124,70 zł

• 1 500 000 zł Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie
• 102 000 zł Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego we Wrocławiu

Kontynuujemy prace przy elewacji Bazyliki. Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu przyznało nam – 830 000 zł. na kolejny zakres prac. Całość zadania 838 299,16 zł. Zakres prac w 2021 r. przedstawia się następująco.

• 55 000 zł dotacja z Urzędu Miasta i Gminy Radków.
• 150 000 zł dotacja z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.

Realizujemy ostatni etap systemu Sygnalizacji Pożarowej w bazylice. Ministerstwo Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu przyznało nam 180 000 zł. na II etap. Całość zadania 193 465,18 zł.

Koszt I etapu, to 436 050,02 zł

• 415 368,60 zł dotacja z Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Ministerstwo Kultury wytypowało nasz zabytek (jako jeden z dwóch w powiecie kłodzkim) i zobligowało nas do instalacji takiego systemu.

Zwiększenie kwoty dotacji, jaką otrzymaliśmy z Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu z 60 000 zł do 90 000 zł pozwoliło na rozszerzenie zakresu prac remontowych o renowację figury Matki Bożej.

Konserwacja rzeźby obejmowała działania technologiczne i estetyczne, w celu przywrócenia jej dawnej świetności oraz przygotowania na dalszą ekspozycję na elewacji Bazyliki Wambierzyckiej.

Usunięte zostały nawarstwienia /przemalowania, będące wynikiem poprzednich działań restauratorskich. W wyniku tych prac odkryte zostały niewielkie, zachowane fragmenty polichromii pierwotnej, dzięki czemu możliwa była rzetelna analiza oryginalnej kolorystyki dzieła.

Okazało się, że odbiega od późniejszego przemalowania, jednak jest zgodna z licznymi analogiami spotkanymi w obrazach wotywnych, znajdującymi się w krużgankach bazyliki:
płaszcz Matki Bożej był biały ze złoconymi rantami i niebieskimi wyłogami, zakończony przy szyi czerwoną lamówką. Suknia była czerwona, bez złotych wykończeń.

Uzupełniono liczne ubytki zaprawy oraz pozłocono korony, glorię i pozostałe elementy wskazane do złocenia.

Uzupełniona została polichromia oraz wykonano nowe złocenie złotem płatkowym.

• 540 000 zł dofinansowanie Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu (wkład własny 22 437,48 zł)
• 90 000 zł dofinansowanie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego (wkład własny 3 652,20 zł)
• 26 089,68 zł wkład własny.

Koszt etapu V 1 435 435,64 zł

• 1 350 000 zł dofinansowanie Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu
• 30 000 zł dofinansowanie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego
• 55 435,64 zł wkład własny.

Boży Grób został odrestaurowany przede wszystkim dzięki życzliwości Państwa SWARNOWSKICH z Wrocławia, którzy pokryli koszty remontu i staraniom Parafian.

Prof. Mieczysław Stec osobiście dokonał renowacji obrazu nad wejściem do Bożego Grobu. Pokazał swój wielki talent!

Pierwotnie przymierzaliśmy się do wymiany dachu i więźby dachowej, ale okazało się, że więźba jest zdrowa i stabilna, więc odstąpiono od tego projektu. W czasie prac okazało się, że spoiny pomiędzy kamieniami pochłonęły największą część funduszy (regeneracja, wypełnienie, impregnacja). Ponadto cała konstrukcja została poprawiona i odwodniona.

Pierwsze wzmianki o obrazie św. Walentego, umieszczonym aktualnie w ołtarzu bocznym bazyliki, znajdujemy już w zapisach Kolbego, wambierzyckiego kronikarza i mistrza piwowarstwa z 1734 roku! Z dokumentów zgromadzonych w archiwum oo. Franciszkanów dowiadujemy się również, że ołtarz z obrazem św. Walentego otrzymał barokowy wystrój w 1833 roku, a przez jakiś czas przechowywany był poza Wambierzycami, by w 1938 roku powrócić do Sanktuarium z Bożkowa. W związku z tym, że cała Bazylika wymaga ogromnych nakładów finansowych (koszt remontu samej elewacji opiewa na kwotę ok. 36 mln złotych), wszystkie nasze siły skoncentrowane są w pierwszej kolejności na pozyskaniu środków na ten cel oraz na bieżącym utrzymaniu i odnawianiu kaplic na Kalwarii, Górze Synaj i w pozostałych częściach miejscowości.

Obraz był bardzo zniszczony i z każdym rokiem koszty jego odnowienia rosły. W 2019. koszt odnowienia dzieła oszacowany został na ok. 40 000 zł.

Wobec tego, organizatorzy II Wambierzyckiego Balu Charytatywnego, pod przewodnictwem o. Krystiana Pieczki OFM, postanowili przeznaczyć dochód z Balu właśnie na odnowienie obrazu.

Dzięki uczestnikom Balu i Zrzutce internetowej oraz działaniom, podejmowanym przez oo. Franciszkanów, do końca roku 2019. udało się zebrać niezbędne środki i zlecić renowację.

Prace konserwatorskie objęły między innymi oczyszczenie lica i odwrocia obrazu, wyprostowanie i zrelaksowanie podobrazia, zintegrowanie warstw. Usunięte zostały przemalowania oraz wtórne uzupełnienia warstwy zaprawy (w toku badań wyszczególnione zostały aż trzy poprzednie ingerencje konserwatorskie). W wielu miejscach udało się spod starych uzupełnień, położonych celem wyrównania lica, wydobyć oryginalną, niezniszczoną warstwę malarską. Uzupełniono ubytki płótna oraz zaprawy i uzupełniono warstwę malarską, zamówiono również nowe krosna, które pozwoliły na równomierne i stabilne naciągnięcie płóciennego podobrazia.

14 lutego 2020. odnowiony obraz wrócił na swoje miejsce.

Koszt etapu IV 760 000 zł

• 350 000 zł dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• 120 000 zł dofinansowanie Urzędu Miasta i Gminy Radków
• 100 000 zł dofinansowanie Funduszu Kościelnego
• 30 000 zł dofinansowanie Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu
• 160 000 zł wkład własny.

Koszt etapu 527 000 zł

• 300 000 zł dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• 100 000 zł dofinansowanie Urzędu Miasta i Gminy Radków
• 77 000 zł dofinansowanie Funduszu Kościelnego
• 50 000 zł dofinansowanie Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu
• 23 216,76 zł wkład własny (plus zakup rusztowania za 3 000 zł, które służy nam przy kolejnych pracach)
• dodatkowo 27 853,30 zł wkład własny (schody i poręcz na kalwarii).

Koszt remontu 85 000 zł

• 68 000 zł Gmina Radków
• 17 000 zł wkład własny.

Pierwsze organy w naszej bazylice zostały skonstruowane w 1794 przez Pawła Zeiziusa z Ząbkowic Śląskich, polichromowane przez Kacpra Rothsmanna z Kłodzka.

Te, które służą nam w codziennej liturgii i podczas koncertów, zostały zbudowane prawdopodobnie na początku XX wieku.

Instrument posiada 32 głosy i 3 manuały. Ostatni poważny remont przechodził w 1950 roku.

W czasie prac wymieniono wszystkie miechy, wyczyszczono piszczałki, dokonano strojenia.

Koszt etapu 657 973,38 zł

• 15 000 zł wkład własny.

Kontynuacja prac remontowych, prawa strona bazyliki: wieżyczka.

Przeprowadzono badania konserwatorskie, dokonano stabilizacji wieży, uszczelniono spoiny, uzupełniono i poprawiono sztukaterię i metaloplastykę. W wyniku prac odkrywkowych wykazano, że oryginalnie elementy były złocone, w związku z czym musieliśmy przywrócić je do pierwotnego stanu, zgodnie z zaleceniami Konserwatora Zabytków.

Po złoceniu elementy zostały dodatkowo zabezpieczone przed działaniem czynników zewnętrznych. Wymienione zostały tralki na balkonach, uzupełniono tynki, wykonano wszelkie niezbędne prace kamieniarskie i pomalowano gzymsy.

Na remontowanej części bazyliki wymieniona została instalacja elektryczna – co przyniosło wyraźne efekty, ku zadowoleniu Parafian i naszych Gości.

W pokryciu kosztów prac związanych z wymianą instalacji elektrycznej pomagała nam Gmina Radków.

Do dnia dzisiejszego w bazylice wykorzystywany jest krzyż procesyjny, który towarzyszył koronacji Cudownej Figurki.

Odrestaurował go nasz utalentowany pracownik, p. Tadeusz Miśkiewicz.

Remont sfinansowany dzięki wsparciu:

• 200 000 zł dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• 18 000 Euro dofinansowanie Niemieckiego Parlamentu Federalnego, zainicjowane przez Fundację Kapłana Gerharda Hirschfeldera.

Nasza Kalwaria jest bardzo bogata i zawiera kilka ścieżek historycznych, przeplatają się tu różne czasy i różne sceny.

Obecne są między innymi stacje Drogi Krzyżowej w formie słupowych kapliczek, które zostały odrestaurowane.

Wykonano stabilizację fundamentów, oczyszczenie piaskowca, złocenia i przygotowano 3-języczne opisy stacji (w języku polskim, czeskim i niemieckim).

Ponadto przywrócono malowidła na blasze: po konsultacjach, w drodze dyskusji z prof. Stecem, zaprosiliśmy do współpracy utalentowaną siostrę zakonną, która podjęła trud namalowania scen Drogi Krzyżowej jedynie na podstawie fotografii starych kapliczek.

Wyremontowano także mury oporowe: w pierwszej kolejności usunięte zostały drzewa, które doprowadzały do degradacji murów korzeniami.

Po usunięciu korzeni zrośniętych z kamieniami (11 ton !!), mury zostały rozebrane na wysokości ul. Objazdowej do poziomu zero, przygotowano zbrojenie, wylany został beton i ustawiono nowe mury oporowe, zapewniające bezpieczeństwo Pielgrzymom.

W 2013 r. poczyniliśmy pierwszy, bardzo czasochłonny, wymagający wielu godzin uzgodnień i nakładów finansowych krok, w zakresie prac związanych z elewacją. Przeprowadzono inwentaryzację, badania stratygraficzne, przygotowano projekt konserwatorski, projekt budowlany oraz zalecenia w zakresie planowanych prac.

Zakres dokumentacji obejmował one stanu technicznego obiektu z zaleceniami budowlano-konserwatorskimi, inwentaryzację elewacji, badania geotechniczne podłoża gruntowego, i przygotowanie mapy do celów projektu.

Wykonano również badanie kolorystyki elewacji i podjęto decyzje w tym zakresie, co miało ogromne znaczenie, ponieważ znajdzie odzwierciedlenie w pracach na każdym kolejnym etapie remontu kościoła.

Przygotowano program prac konserwatorskich detali architektonicznych i projekt budowlano-konserwatorski.

Wambierzycka bazylika kojarzona jest z iluminacją, czyli tradycyjnym oświetleniem upamiętniającym cudowne zdarzenie z 30 maja 1679 r.

W tym dniu w Wambierzycach przebywało kilka tysięcy pielgrzymów i wszyscy oni widzieli niesamowity biały blask, jaki otoczył kościół, z którego obu stron, w kierunku południowym i północnym wybuchały płomienie. Zjawisko trwało wiele godzin i zostało opisane i potwierdzone zeznaniami świadków. To zdarzenie zostało odczytane jako znak szczególnej łaski dla Wambierzyc i zapoczątkowało wielowiekową tradycję procesji z pochodniami, a następnie apeli Maryjnych z wykorzystaniem oświetlenia elektrycznego.

Stara instalacja elektryczna, nierozerwalnie połączona z renowacją elewacji frontowej, wymagała wymiany już od dawna.

Dzięki pomocy Gminy Radków, która w całości sfinansowała prace, wyremontowaliśmy schody zewnętrzne wiodące do bazyliki od strony Placu Koronacyjnego. Usunięto istniejące, rozpadające się stopnie i zastąpiono je w 100 procentach nowymi, wykonanymi na wymiar w lokalnej Kopalni Piaskowca w Radkowie.

W toku prac renowacyjnych w krużgankach odnaleźliśmy jedynie polichromie ludowe, bez większego znaczenia historycznego (odkryte i uwypuklone fragmenty możemy podziwiać dziś na ścianach i suficie).

W ramach prac remontowych uzupełnione zostały tynki, krużganki pomalowano i wykonano złocenia.

Prace remontowe w krużgankach rozpoczęli księża diecezjalni, z ks. Ryszardem Szkołą na czele, którzy opiekowali się bazyliką przed przybyciem do Wambierzyc Franciszkanów. Zlecili zbicie tynków do wysokości ok. 1,5m i pozostawili mury do osuszenia.

Dzięki temu możliwe było przystąpienie przez nas do kolejnych działań niezwłocznie po uzyskaniu środków.

Podstawą naszych prac były badania stratygraficzne (koszt 50 000 zł), przeprowadzone na polecenie Konserwatora Zabytków, mające wskazań ewentualnie ukryte pod tynkiem polichromie, które należałoby odzyskać i zabezpieczyć.

Koszt prac 35 000 zł

Po przygotowaniu dokumentacji (opisowej i fotograficznej), przeprowadzono gruntowną renowację figury Maryjnej, polegającą m.in. na usunięciu skorodowanych, metalowych elementów konstrukcyjnych oraz wtórnym uzupełnieniu, oczyszczeniu powierzchni kamiennych z mchów i porostów, uzupełnieniu szczelin i ubytków oraz klejeniu spękanych elementów.

Części metalowe zostały pozłocone i zakonserwowane.
Zabezpieczono też i utrwalono resztki polichromii.

Koszt prac 2 500 zł

Wymieniliśmy pokrycie dachu kaplicy Powołania Uczniów, zabezpieczając ją przed dalszym zniszczeniem.

Koszt prac 25 000 zł

Prace obejmowały konserwację rzeźb czterech Ewangelistów, ustawionych na schodach bazyliki, w oparciu o program uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

Koszt prac 41 000,03 zł

• 12 000 zł dofinansowanie Powiatu Kłodzkiego
• 29 000,03 wkład własny.

Koszt prac 1 016 186,03 zł

(etap I 470 285,62 zł; etap II: 545 900,41 zł)

• 100 0000 zł dofinansowanie Urzędu Marszałkowskiego
• 200 000 zł dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• 170 285,62 zł wkład własny

• 250 000 zł dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• 100 000 zł dofinansowanie Urzędu Marszałkowskiego
• 195 900,41 wkład własny

Zachodnia część bazyliki (od strony Nowego Świata) stoi na skale, ale wschodnia – na sztucznym nasypie. Właśnie na tym nasypie wybudowane zostały w latach 1722-1724. schody, prowadzące do kościoła i stanowiące podstawę jego frontowej elewacji.

Skarpa nie została odpowiednio umocniona i z upływem lat cała konstrukcja pracowała coraz mocniej. W 2008 r. nasze działania miały już charakter działań w stanie wyższej konieczności i ratowania naszego wspaniałego zabytku przed katastrofą budowlaną. Konieczne stało się wykonanie natychmiastowego remontu schodów i wzmocnienie osuwającej się skarpy.

Prace zostały rozdzielone na dwa etapy:

w 2008 r. został przeprowadzony I etap prac, obejmujący górną część schodów, w 2009 r. wykonaliśmy II etap, obejmujący prace przy dolnej części skarpy i schodów (ponad 700m2 powierzchni).

Podczas remontu zdemontowano wszystkie stopnie oraz płyty tarasowe, umocniono podłoże, wylano fundamenty i wykonano drenaż, po czym przełożono stopnie i płyty tarasowe. Zgodnie z założeniem, ok. 20 procent uszkodzonych elementów zostało wymienionych na zupełnie nowe.